Borsada Hisse Senedi Fiyatlarını Neler Etkiler?

Borsa yatırımcılarının dikkat etmesi gereken konuların başında, hisse senedi fiyatlarını etkileyen faktörler gelmektedir. Bu faktörler genel anlamda, makro ve mikro olarak iki gruba ayrılmaktadır. Makro faktörler olarak bilinen kavram içerisinde, dünya üzerinden meydana gelen olaylar ve gelişmeler yer almaktadır. Micro faktörler olarak bilinen kavram içerisinde ise, yurt içerisinde meydana gelen olaylar ve gelişmeler yer almaktadır. Ülkemizde IMKB üzerinden gerçekleştirilen hisse senedi alım satım işlemleri ilk bakışta mikro faktörlere bağlı olarak görülebilir. Ancak, dünya üzerinde yaşanan gelişmelerde Borsa İstanbul’a etki etmektedir.

Ülke içi gelişmeler kavramının içerisinde, ülkede yaşanan siyasi gelişmeler, olması muhtemel ya da olan doğal afetler, ülkemiz ile diğer ülkeler arasındaki siyasi gerilimler, izlenen ekonomik politika, faizlerin durumu, diğer değerli emtiaların değer artışları ya da düşüşleri ve döviz fiyatlarında ki dalgalanmalar yer almaktadır. Kısacası, ülkede yaşanan her şey ve dış ülkelerde yaşanarak ülkemize etki eden her şey, hisse senedi fiyatlarının seyrine etki etmektedir. Örnek verilecek olunur ise, merkez bankasının faiz oranlarının bir anda arttırması, yatırımcıları faize çekecek ve hisse senedi fiyatlarının düşmesine neden olacaktır ya da hükümet bazında meydana gelen bir istikrarsızlık, güven ortamını ortadan kaldıracak ve hisse senedi fiyatları aynı şekilde düşüşe geçecektir.

Altın, gümüş, petrol, dolar, Euro ve benzeri tüm yatırım araçlarındaki yükselişler, yatırımcıyı bu tarafa çekecek ve hisse senetleri ani ve sert bir şekilde düşüşe geçecektir. Ya da tam ters hareketlerde az getiri elde edeceğini düşünen yatırımcı, faizlerden, dövizden ya da emtialardan çekilecek ve birikimlerini borsaya yatıracak, borsaya para girişi olduğunda da hisse senetleri değer kazanmaya başlayacaktır. Ülkede her şey normal gider iken, hisse senetleri arz talep dengesine göre, aşağı ya da yukarı yönlü hareket eder iken, dış ülkelere meydana gelecek ekonomik sorunlar ya da siyasi gerilimler ya da doğal afetler, anında hisse senetlerine etki edecek ve senet bazında yükseliş ya da düşüşler gözlenebilecektir. Bu ifadenin en belirgin örneği, Türkiye’de her şeyin normal gittiği bir anda, Çin ve Japon borsalarında yaşanan sert düşüş nedeni ile İMKB’nin de düşüş göstermiş olmasıdır.

Ülke içi ya da ülkeler arası siyasi, ekonomik ya da benzeri durumlardaki gelişmelerin haricinde, senedi alınacak şirketin durumu da önemli bir etkendir. Şirketin büyüme durumu, şirketin karlılık durumu, ülke içinde veya uluslararası alanda yapmayı planladığı ya da yaptığı yatırımlar, bilançoları, ekonomik göstergeleri gibi hususlarda, hisse senedi fiyatlarını etkilemektedir.

Ayrıca, borsada hemen hemen herkes tarafından bilinen spekülatif hareketlerde, hisse senetlerine doğrudan etki etmektedir. Tüm ekonomik verilerin ya da yurt içi ve yurt dışı tüm gelişmelerin, olumlu ya da olumsuz seyrettiği anda herhangi bir hisse senedi anlık olarak sert düşüşler yaşayabilir ya da hızlı bir yükseliş gösterebilir.

Hiç beklenmeyen ve şirketin ekonomik gücü ile bağdaştırılamayan bu hareketler, güçlü yatırımcıların anlık kar elde etmek amacı ile yaptığı hamlelerdir. Küçük yatırımcılar bu tip hareketleri önceden sezememekte, hatta tahmin bile edememektedir. Çünkü ortada ani yükseliş ya da düşüşe yol açacak herhangi bir olumlu ya da olumsuz gelişme bulunmamaktadır. Üstelik bu yükselişler, tahminler üzerinde olmakta ve bazen %20 seviyelerine kadar dayanabilmektedir.